Beyin hasarına neden olabilecek birçok sebep var . Benzer şekilde, sinir sistemine zarar verilmesi durumunda, etkilenen bölgeye ve meydana gelen hasarın türüne bağlı olarak çok çeşitli semptomlar ortaya çıkabilir. 

Bunun örnekleri konuşma anlama, uyaranlara karşı duyuların algılanması veya motor sisteme bağlı problemler olabilir. Bu son problem türü içinde, günlük olarak kullanılan ve çok farklı eylemler gerçekleştirirken sıralı hareketler yaparken kapasite zorluğunu veya güç kaybını bulabilirsiniz. 

Küçük bir başlangıç: Ne tür hareketler yaparız?

Apraksi nedir anlamak için yaptığımız hareketlerin çeşitliliğini göz önünde bulundurmak gerekir. Gönüllü olsun ya da olmasın, hareket etme yeteneği, insanın bir tür olarak gelişmesine ve oldukça karmaşık eylemler gerçekleştirmesine olanak sağlamıştır.

İnsanoğlunun yaptığı ana hareketlerden bazıları şunlardır.

1. Refleksleri

Bu tür hareketler , genellikle spesifik sinir lifi demetinin aktivasyonu nedeniyle, az karmaşıklık ve süreye sahip yoğun reaksiyonlar olma eğilimindedir . Bunlar istemsiz yapılan küçük hareketlerdir.

2. Gönüllü hareketler

Gönüllü hareketler, belirli bir hedefle , bilinçli bir düzeyde gerçekleştirdiğimiz ve en azından başlangıçta doğru şekilde performans gösterebilmek için bireyin dikkatine ihtiyaç duyduğumuz hareketlerdir . Yeterince pratikle, otomatik hale gelebilirler.

3. Otomatik hareketler

Bu vesileyle , bir davranış isteğe bağlı olarak gerçekleştirilir, ancak otomatikleştirilir , yani başlangıç veya bitiş zamanlarını seçmenin ötesinde gerçekleştirecek eylemler dizisine bilinçli bir şekilde dikkat gerektirmez. Bunlar, çorba yapmak, bisiklete binmek, araba kullanmak, oturmak, hatta konuşmak ya da yürümek gibi eylemler gibi, onları gerçekleştirecek kişinin alıştırması ve alışkanlığı sayesinde içselleştirilmiş eylemlerin dizileridir. Bu tip hareketlerde apraksi ortaya çıkmaktadır.

Apraksi kavramını tanımlama

Yukarıdaki kısa açıklama dikkate alındığında, apraksi kavramını açıklamak daha kolaydır. Sıralama ve koordinasyon hareketleri gerektiren önermeli hareketler yapma yeteneğinin kesilmesi veya yüksek zorluk derecesi olduğu anlaşılarak, belirli otomatik hareketlerin elde edilmesini imkansız kılmaktadır.

Bu değişiklik genellikle bir beyin hasarı nedeniyle, yapılması istenen eylemi anlama becerisine sahip olan kişiyi koruyarak, gerçekleştirmesi kolay olan veya zaten birey tarafından bilinen bir görevdir ve uygun kas işlevini sürdürür. Genelde birey anosognozi göstermez, bu yüzden onun eksikliğinin farkındadır.

En popüler apraksi türleri

Daha önce de belirttiğimiz gibi, apraksi, koordineli hareket dizilerinin sıralı ve düzenli bir şekilde gerçekleştirilememesi anlamına gelir. Bununla birlikte, çok sayıda apraksi sınıfına sahip bu sorunun yalnızca bir tipolojisi vardır . Ana olanlardan bazıları aşağıda yansıtılanlardır.

1. Fikri apraksi

Bu tip aprakside denekler, sadece koordine edilmiş görevleri yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda onları hayal etmekte zorlanırlar , çoğu durumda belirli bir davranışı gerçekleştirmek için gereken doğru sıralamayı hayal edememek gibi değildir. Ancak, diziyi oluşturan bireysel eylemler doğru şekilde gerçekleştirilebilir. 

Aynı zamanda kavramsal bir apraksi olarak da kabul edilir (bu durumda aynı zamanda kavramsal olarak da adlandırılır), aynı nedenlerden dolayı, örneğin bir tarak kullanmak için gereken eylemlerin sırasını bilmediği için nesneleri kullanma zorluğu olarak kabul edilir. Alzheimer hastalığı veya Parkinson demansı gibi nörodejeneratif hastalıklarda ve baskın hemisfer ve korpus kallosum lezyonlarında yaygındır.

2. İdeomotor apraksi

Bu apraksi türü klinik uygulamada en yaygın olanıdır. Bu vesileyle, denekler, fiziksel olarak gerçekleştirememelerine rağmen, belirli bir davranışı gerçekleştirmek için gerekli eylemlerin sırasını doğru bir şekilde hayal edebilirler . 

İdeomotor apraksisinde açık, hareketin planlanmasında güçlük çekiyor. Bu tipoloji içerisinde, bücofasiyal apraksi, konuşma, uzuv ve eksenel (oturma ve duruş gibi hareketleri etkileyen vücut ekseninin) gibi farklı alt tipleri bulunabilir. İki taraflı lezyonlarda ve kortiko-bazal dejenerasyonlarda sık görülür, bunlar genellikle vücudun her iki tarafını da etkiler.

3. Yapıcı apraksi

Yapıcı apraksi gelince , mekansal algı ve okülomanüel koordinasyon zorlukları nedeniyle inşaat veya çizim zorluğuna dayanmaktadır . Bu nedenle, görsel olarak algılanan görüntü ile detaylandırmayı gerçekleştirmek için gerekli hareketler arasında doğru bir ilişki yoktur. Bu tür problemi olan bazı konular, kopyalamaları istendikleri uyaranlar ile detaylandırılması arasındaki farkları tanıyamadılar; problemin bilgi arasında bir hareket mi yoksa bütünleşme mi olduğunu tartışıyorlar.

Ayrıca visuoconstructive açık olarak da adlandırılan bu apraksi, Alzheimer hastalarında erken ortaya çıkması nedeniyle bilişsel bozulmanın bir göstergesi olarak kullanılmaktadır. Genellikle sağ yarım kürede lezyonlu hastalarda görülür, ancak hasarlı yarım kürenin solda olduğu çok sayıda vaka gözlenmiştir. Lezyon genellikle parieto-oksipital bölgede bulunur, bu görme (öncelikle oksipital lobda bulunur ) ve hareket (parietalde bulunur) arasındaki koordinasyon eksikliği ile tutarlıdır  .

Muhtemel sebepler

Apraksi, beyin hasarı sonucu, çok çeşitli nedenlere sahip olabilir . Muhtemel sebeplerin listesi çok daha geniş olsa da, bazıları aşağıdaki gibi olabilir.

Kardiyovasküler kazalar

Kanama olsun ya da inme hakkında konuşsak, kardiyovasküler kazalar genellikle beynin bir kısmının ölümüne neden olur, apraksi ve beyin hasarına bağlı diğer hastalıkların en yaygın nedenidir.

Kafa travması

Beyni etkileyen bir çürük, bu organda geri dönüşü olan veya olamayacak ciddi hasara neden olabilir . Darbeden zarar görmüş alana veya olası geri tepme durumuna (yani kafatasına doğru geri tepme nedeniyle yaralanmanın karşısındaki tarafta üretilen darbe) bağlı olarak apraksi kolayca görünebilir.

Beyin tümörleri

Beyinde garip ve büyüyen bir kitlenin varlığı , hem tümörün kendisinden hem de beyne kafatasına karşı uygulanan baskıdan dolayı beynin çeşitli alanlarına zarar verir . Bu hasarlar motor sisteminden sorumlu alanlarda veya hareketlerin koordinasyonunu bütünleştiren dernek alanlarında meydana gelirse, apraksi büyük ölçüde kolaylaştırılır.

Nörodejeneratif hastalık

Sinir sisteminin kademeli olarak bozulması ile ortaya çıkan bozukluklar, apraksi varlığına yakından bağlıdır. Aslında, kortikal demansların özelliklerinden biri , konuşma problemlerinin ilerici görünümünü, hareketlerin dizilimini ve algısal ve entelektüel yetenekleri içeren aphaso-aprakso-agnosik sendromun varlığıdır .

Apraksi Tedavisi

Genellikle beyin lezyonlarının ürünü olan apraksi problemlidir, tedavi şekli nedenlerine bağlı olarak büyük ölçüde değişecektir. İyileşmesi zor olsa da, bazı durumlarda sekel olsa da, genel olarak uygulanan tedavi tipi, fizik tedavi ve rehabilitasyon veya kaybedilen fonksiyonların telafisi veya kullanımına meyillidir.